Şairünnisa - Kadınların En Şairi (2)

Fatih Döneminin İki Kadın Şairi:
ZEYNEP HATUN ve MİHRİ HATUN

Birbirinin çağdaşı bu iki kadın şair bana çok ilginç geldi. Nasıl desem, sanki Zeynep Hatun ta o zamanlardan biraz İKD’li, Mihri Hatun da ta o zamanlardan biraz feminist.

Zeynep Hatun, şiirlerinde kadınların “kadınca” tavırlarını eleştiriyor, örtülerini atmalarını öneriyor, erkek dünyasında “erce” yerlerini almalarını savunuyor.

Türk şiirinin Sappho’su diye anılan Mihri Hatun’sa daha çok “kadınlık durumu” üzerinden şiir yazıyor.

Bu iki kadın, şiirlerinde birbirleriyle atışmayı da pek seviyorlar. Ayrıca Mihri Hatun erkek şairlerle atışmayı da kendine iş edinmiş. Örneğin, “kadınların aklı kıttır” diyenlere şöyle yanıt veriyor:

Bir müennes yegdurur kim ehl ola

Biň müzekkerden ki ol nâ-ehl ola

Bir müennes yeg ki zihnî pâk ola

Bin müzekkerden ki bî-idrâk ola

Meali:

1 x (yetkin kadın) > 1000 x (sıfır-yetkin erkek)

1 x (kafalı kadın)  > 1000 x (mankafa erkek)

ZEYNEP HATUN

Gazel

Keşfet nikabını yeri göğü münevver et
Bu âlem anasırı firdevs-i enver et

Depret lebini cüşe getir havz-i kevseri
Anber saçını çöz bu cihanı muattar et

Hattın berat verdi sabâya dedi
Tez er Hıta’ya Çin'i tamam et müsahhar et

Yâra yolunda âşk ile derdinden ölenin
Kim der sana ki hecr ile cânın mükedder et

Zeynep çü dost zülfü tarümarsın
Divane olma şiirini divan ü defter et

Zeyneb ko meyli zinet-i dunyaya zen gibi
Merdane var sade-dil ol terk-i ziver et

Meali:

Aç yüzünün örtüsünü yeri göğü ışıklı et
Bu maddeler âlemini nurdan bir cennet bahçesi et

Kıpırdat dudağını coştur kevser havuzunu
Amber saçını çöz bu cihanı güzel kokulu et

Yüzünün hav tüyleri yetki verdi sabah yeline ve dedi:
 Tez git Hıta’ya,* Çin’i tamam et, zapt et
 

Yâr yolunda aşk ile derdinden ölen:
Kim der sana ki ayrılık acısıyla canını kederli et?

Zeynep, sevgili saçı gibi dağınıksın
Divane olma, şiirini divan ve defter et

Zeynep, bırak kadın gibi dünya ziynetine meyli
Var erce sade gönüllü ol, süsü terk et

*Hıta: Çin’in kuzeyindeki ülke

MİHRİ HATUN

Gazel

Ben umardım ki seni yâr-i vefâdâr olasın
Ne bileydim ki seni böyle cefâkâr olasın

Reh-i aşkında neler çekdiğim ey dôst benim
Bilesin bir gün ola aşka giriftâr olasın

Sen ki cân gülşeninin bir gül-i nev-restesisin
Ne revâdur bu ki her hâr u hâsa yâr olasın

Beni âzâde iken aşka giriftâr etdin
Göreyin sen de benim gibi giriftâr olasın

Bedduâ etmezem ammâ ki Hudâ'dan dilerem
Bir senin gibi cefâkâra hevâdâr olasın

Şimdi bir hâldeyiz kim ilenen düşmenine
Der ki Mihrî gibi sen dahi siyehkâr olasın

Meali:

Ben umardım ki seni vefalı yâr olasın

Ne bileydim ki seni böyle cefakâr olasın

Aşkının yolunda neler çektiğim ey dost

Bilesin gün ola sen de aşka giriftâr olasın

Sen ki can gülşeninin yeni açmış bir gülüsün

Ne revadır bu ki her çalı çırpıya yâr olasın

Beni özgür iken aşka giriftâr ettin

Göreyim sen de benim gibi giriftâr olasın

Beddua etmem amma Hüda’dan dilerim

Bir senin gibi cefakâra sevdakâr olasın

Şimdi bir haldeyiz ki düşmanına ilenen der:

Mihri gibi sen de karamsar olasın